Upowszechnianie kultury fizycznej, aby stała się nieodłącznym, stałym elementem codziennego życia, powinno uwzględniać szeroko rozumianą działalność wychowawczą, rozpoczynającą się już od dzieciństwa a trwająca przez całe życie, w czym jedną z głównych ról odgrywa rodzina. Rodzina jednak zbyt często próbuje zrzucić z siebie takie obowiązki na inne instytucje, przez co wielu rodziców gubi szansę na zaszczepienie dzieciom prawidłowych nawyków zdrowego, aktywnego spędzania wolnego czasu.
Współczesna rodzina powinna spełniać zadania związane z organizowaniem czasu wolnego dzieci i młodzieży oraz podnoszeniem poziomu kultury czasu wolnego, ponieważ wspólne, rodzinne spędzanie czasu wolnego korzystnie wpływa na procesy integracyjne rodziny. Wspólna aktywność fizyczna w rodzinie, wspólne wzory spędzania wolnego czasu podnoszą jakość życia i atmosferę w rodzinie, a co ważne, sprzyja kształtowaniu się stosunków partnerskich, wypierając system poleceń i kar.
Coraz więcej dni wolnych w roku stwarza szanse rodzinnego spędzania wolnego czasu, powinno się to wykorzystać poprzez coraz lepsze upowszechnienie czynnych form wypoczynku, sportu, rekreacji fizycznej i turystyki. Niestety, zbyt wysoką jeszcze pozycję w sposobie spędzania wolnego czasu przez rodziców ciągle zajmuje wypoczynek bierny, a dalekie miejsce aktywność fizyczna.
Obowiązek wychowania w duchu aktywności fizycznej obciążać powinien przede wszystkim rodzinę, ponieważ to ona odgrywa najważniejszą rolę w przygotowaniu nie tylko dzieci i młodzieży ale również dorosłych do pełnego korzystania z rekreacji fizycznej. Niestety, przeciętna polska rodzina nie jest najlepszym przykładem nabywania i realizowania prawidłowych wzorców i nawyków aktywnego wypoczynku. A przecież warunkiem sukcesu rodziców w zaszczepieniu dziecku nawyków zdrowego, aktywnego wypoczynku jest wygospodarowanie w ciągu dnia czasu na wspólne zajęcia ruchowe, dające także rodzicom okazję do wspólnego z dziećmi spędzenia wolnego czasu.
Rodzice z racji swojej pozycji w rodzinie winni być głównymi animatorami aktywności fizycznej w rodzinie. Istnieje bowiem wyraźna zbieżność między aktualną aktywnością fizyczną rodziców a poziomem aktywności fizycznej dzieci. Pokolenie dzieci w większości rodzin nie może jeszcze czerpać z domu wzorów do naśladowania w tym zakresie, ponieważ partycypacja samych rodziców w różnych przejawach kultury fizycznej w zajęciach indywidualnych i zorganizowanych jest ciągle zbyt mała.
Zadaniem współczesnej rodziny powinno być upowszechnienia takiego stylu życia, w którym aktywność fizyczna zajmować będzie główne miejsce we wszystkich etapach życia.
Rodzice nie mający specjalistycznego wykształcenia związanego z pedagogiką i szeroko pojętą kulturą fizyczną mogą mieć dość duże trudności z przygotowaniem i przeprowadzeniem atrakcyjnych dla siebie i dzieci różnych form aktywności fizycznej. Warto więc skorzystać z opracowań z zakresu kultury fizycznej, które pojawiły się w ostatnich latach w księgarniach. Niekwestionowanym źródłem wiedzy i pomysłów związanych z ćwiczeniami, zabawami i grami ruchowymi są dzieci, w wielu rodzinach to one są animatorami aktywności fizycznej całej rodziny.
W celu ułatwienia rodzicom podjęcia decyzji o wspólnej aktywności fizycznej w rodzinie zaproponuję cykl rodzinnych zabaw i gier ruchowych. Będą to pomysły na różne pory roku, z wykorzystaniem różnych pomieszczeń i przyborów. Przedstawione propozycje nie wyczerpują zagadnienia, mają być przede wszystkim inspiracją dla rodziców i dzieci w wymyślaniu innych, nowych form ruchu, najlepiej dostosowanych do możliwości materialnych i sprawnościowych danej rodziny.
Tadeusz Staniszewski
Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie
