W dobie wszechobecnej cyfryzacji narzędzia monitorujące aktywność fizyczną stają się nieodłącznym elementem codziennego życia wielu ludzi. Smartwatche, opaski fitness, aplikacje mobilne, akcelerometry, krokomierze, czujniki tętna – te technologiczne nowinki mają pomóc poprawić nasze zdrowie i kondycję fizyczną przez śledzenie naszych kroków, spalonych kalorii, tętna i innych parametrów. Ale czy faktycznie pomagają nam one w dbaniu o zdrowie?

Technologia a aktywność fizyczna

Narzędzia cyfrowe do monitorowania aktywności fizycznej, takie jak Fitbit czy Apple Watch, oraz aplikacje typu MyFitnessPal, Strava czy Google Fit zdobyły ogromną popularność. Według raportu International Data Corporation (IDC) z 2020 roku globalna sprzedaż urządzeń i aplikacji zwiększyła się o ponad 14% w stosunku do roku poprzedniego, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu tego typu technologiami.

Motywacja do ruchu

Na korzyść cyfrowych narzędzi monitorujących przemawia zwłaszcza to, że motywują one użytkowników do zwiększenia aktywności fizycznej. Wiele badań z ostatnich dwóch dekad wskazuje, że osoby korzystające z takich urządzeń mogą zwiększyć swoją aktywność nawet kilkukrotnie. Regularne przypomnienia i cele do osiągnięcia skutecznie zachęcają do podejmowania dodatkowego wysiłku.

Samoświadomość zdrowotna

Monitorowanie aktywności pozwala lepiej zrozumieć swoje ciało i jego potrzeby. Badania opublikowane w „Journal of Medical Internet Research” pokazują, że użytkownicy narzędzi cyfrowych mają lepszą samoświadomość zdrowotną, co prowadzi do zdrowszych nawyków związanych ze stylem życia. Dzięki precyzyjnym danym użytkownicy mogą dokładnie śledzić swoje postępy, co zwiększa ich satysfakcję i motywację do kontynuowania aktywności fizycznej.

Precyzyjne dane a zdrowie

Narzędzia te pozwalają również śledzić szczegółowe dane dotyczące zdrowia, takie jak tętno, jakość snu czy poziom stresu. Dzięki temu użytkownicy mogą szybciej reagować na niepokojące objawy. Badanie przeprowadzone przez Stanford University wykazało na przykład, że urządzenia monitorujące tętno mogą wykrywać różne nieprawidłowości, co pozwala wcześniej diagnozować problemy zdrowotne (np. przez wysłanie informacji do lekarza prowadzącego).

Wyzwania i ograniczenia

Trzeba również zwrócić uwagę na wyzwania związane z korzystaniem z takich technologii. Po pierwsze, w zależności od urządzenia różna może być dokładność omiarów. Badania opublikowane w „Journal of Medical Internet Research” wskazują, że niektóre narzędzia mogą zawyżać lub zaniżać liczbę kroków nawet o 10%–15%. Nie wydaje się to jednak dużym błędem i w gruncie rzeczy nie jest kluczowe dla naszego zdrowia. Ponadto nie każdy użytkownik jest w stanie interpretować dane zdrowotne bez konsultacji z lekarzem, trenerem czy instruktorem, co może prowadzić do niewłaściwych decyzji dotyczących zdrowia.

Psychologiczne aspekty monitorowania

Zainteresowanie badaczy budzą również psychologiczne skutki korzystania z narzędzi monitorujących. Choć dla wielu osób śledzenie aktywności fizycznej jest motywujące, to jednak u niektórych konieczność osiągania celów może rodzić presję. Badania opublikowane w „American Journal of Preventive Medicine” wskazują, że u części użytkowników, szczególnie tych ze skłonnością do perfekcjonizmu, regularne monitorowanie zdrowia może prowadzić do nadmiernego stresu i obniżenia poczucia własnej wartości. Warto jednak pamiętać, że takich osób jest wśród użytkowników technologii zdecydowanie mniej.

Podsumowanie

Czy monitorowanie aktywności fizycznej za pomocą narzędzi cyfrowych pomaga zadbać o zdrowie? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Dla wielu osób technologie te stanowią cenne wsparcie w dbaniu o kondycję fizyczną, gdyż motywują do większej aktywności i poprawy samoświadomości zdrowotnej. Jednakże – jak każda technologia – mają one także swoje ograniczenia i potencjalne negatywne skutki, które należy brać pod uwagę. Kluczem jest umiejętne i świadome korzystanie z tych narzędzi, aby czerpać z nich jak najwięcej korzyści dla zdrowia.

I cokolwiek byśmy na ten temat sądzili, warto mieć na względzie stanowisko Światowej Organizacji Zdrowia: „Wykonywanie jakiejkolwiek aktywności fizycznej jest lepsze niż jej brak, a aktywność fizyczna ma kluczowe znaczenie dla zdrowia, długości życia i dobrego samopoczucia”.

Dr Jarosław Herbert
Instytut Nauk o Kulturze Fizycznej, Uniwersytet Rzeszowski