Składniki odżywcze dostarczane z pożywieniem wykorzystywane są przez organizm w różnym stopniu.  Biodostępność określa stopień, w jakim spożyty składnik może być wchłonięty i wykorzystany przez organizm. Termin ten, poza procesami zachodzącymi w przewodzie pokarmowym (trawienie i wchłanianie), obejmuje także procesy związane z transportowaniem składników, wychwytywaniem ich przez tkanki, przekształcaniem składników w aktywne formy, które spełniają różne fizjologiczne funkcje lub tworzą rezerwy.

Biodostępność składników odżywczych zależy od:

Na biodostępność witamin wpływ ma także obecność:

  • enzymów powodujących ich rozkład do związków nieaktywnych, np. askorbinazy czy tiaminazy;
    • askorbinaza: enzym rozkładający witaminę C, obecny jest w świeżym ogórku, kabaczku, patisonie, cukinii. Z tego powodu w surówkach nie należy łączyć warzyw bogatych w witaminę C (papryka, pomidor) z surowymi ogórkami (można wykorzystać ogórki kiszone, ponieważ w środowisku kwaśnym askorbinaza ulega inaktywacji);
    • tiaminaza – enzym, który powoduje rozkład tiaminy (witaminy B1), znajduje się w surowym mięsie ryb, jest wrażliwa na działanie temperatury, czyli obróbka termiczna niszy enzym i chroni witaminę.
  • tzw. antywitamin – związków chemicznych blokujących działanie witamin;
    • awidyna – jest obecna w surowym białku jaj, tworzy nieprzyswajalne kompleksy z biotyną (witaminą H), zatem na niedobory witaminy H narażone są szczególne te osoby, które spożywają znaczne ilości surowych jaj.

Czynnikiem determinującym biodostępność jest odpowiedni dobór produktów przy komponowaniu posiłków. Dowiedz się, jak zwiększyć biodostępność następujących składników odżywczych:

  • karotenoidy
  • witamina E
  • żelazo
  • wapń

Ważne jest, by uświadomić sobie, że żywność jest swoistą mieszaniną różnych substancji, które wzajemnie na siebie oddziaływają. Im szerszy asortyment produktów, z których komponujemy posiłki, tym mniejsze ryzyko niedoborów poszczególnych składników pokarmowych. W związku z tym rada jest prosta – zadbaj o różnorodność na talerzu!

Drka inżka Ewelina Pałkowska-Goździk
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie