Dieta dzieci i młodzieży

Czy wiesz, że kłopoty w nauce mogą być spowodowane niewłaściwym odżywianiem? Dowiedz się, jak dieta wpływa na rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny dziecka, jakie potrzeby ma rozwijający się organizm oraz dlaczego warto kształtować zwyczaje żywieniowe już od najmłodszych lat.

Właściwy sposób żywienia, czyli całkowite pokrywanie potrzeb energetycznych i żywieniowych rozwijającego się młodego organizmu, jest najważniejszym czynnikiem zapewniającym dzieciom i młodzieży optymalny rozwój fizyczny i psychiczny oraz utrzymanie dobrego stanu zdrowia.

Skutki nieprawidłowej diety

Niewłaściwie zbilansowana dieta dziecka może prowadzić do niedoboru wielu składników odżywczych. W konsekwencji wpływa to negatywnie nie tylko na jego zdrowie czy prawidłowy przyrost masy ciała i wzrost, ale także na rozwój emocjonalny i intelektualny, z czym związana jest zdolność uczenia się. Jedynie spożywanie różnorodnych produktów spożywczych i regularność posiłków będzie dla naszego dziecka gwarancją dobrego zdrowia oraz właściwego rozwoju zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Właściwa dieta – zasady

Prawidłowy rozwój dziecka zapewnia dieta, w której znajdują się wszystkie składniki pokarmowe, czyli białka, tłuszcze, węglowodany oraz witaminy i składniki mineralne w odpowiednich proporcjach. Dlatego codzienny jadłospis powinien być jak najbardziej urozmaicony, aby wykluczyć ewentualne niedobory składników odżywczych. Najlepiej jest, aby dziecko spożywało 4–5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu. Bardzo ważny jest posiłek spożywany w szkole, kiedy dziecko w sposób szczególny potrzebuje energii do wytężonej pracy umysłowej. Dlatego też pamiętajmy o przygotowaniu dziecku drugiego śniadania do szkoły.

Kluczowe składniki odżywcze

Źródłem energii dla młodego organizmu powinny być węglowodany złożone zawarte w produktach zbożowych (najlepiej pełnoziarnistych), takich jak: pieczywo razowe, makarony, płatki śniadaniowe czy kasze, które powinny być spożywane kilka razy dziennie oraz stanowić podstawę jadłospisu. W diecie dziecka źródłem białka powinny być przede wszystkim produkty zwierzęce, takie jak: mięso, jaja, ryby i mleko, ponieważ są źródłem pełnowartościowego białka. Produkty te należy codziennie podawać dziecku co najmniej w dwóch posiłkach. Komponując jadłospis, nie można również pominąć co najmniej 3–4 porcji mleka i produktów mlecznych, które będą dostarczały odpowiedniej ilości wapnia – tak niezbędnego do prawidłowego rozwoju układu kostnego młodego organizmu. Jedną porcję produktu mlecznego może stanowić szklanka mleka, jogurtu, kefiru lub maślanki, albo plaster sera. Należy zadbać o to, aby w każdym posiłku znalazły się warzywa lub owoce, które dostarczają witamin i składników mineralnych, a także błonnika pokarmowego. Każdego dnia dzieci powinny spożywać co najmniej 5 porcji warzyw i owoców (jedna porcja to jedno średniej wielkości warzywo lub owoc, albo też jedna szklanka soku warzywnego lub owocowego).

Kontroluj słodycze i fast foody

Szczególną uwagę w żywieniu dzieci powinniśmy zwracać na produkty, które należy kontrolować – są to: cukier i słodycze, a także słone przekąski oraz dania typu fast food. Słodkie przekąski i napoje powinny być ograniczone do minimum, ponieważ przyczyniają się do rozwoju otyłości i próchnicy zębów. Mogą również prowadzić do niedoborów żywieniowych, kiedy spożywane są między posiłkami, ponieważ zmniejszają apetyt dziecka na pełnowartościowe produkty. Wyeliminowanie z diety dziecka artykułów, które dostarczają jedynie pustych kalorii, jest działaniem prewencyjnym mającym na celu zapobieganie wystąpienia takich chorób, jak m.in. cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze w wieku dorosłym.

Inwestycja w przyszłość

Rodzice odgrywają pierwszoplanową rolę w kształtowaniu zwyczajów i nawyków żywieniowych dzieci, które we wczesnym dzieciństwie poznają różne smaki i zapachy – zapamiętując je, kształtują swoje preferencje smakowe. Z tego powodu sposób żywienia rodziców powinien być racjonalny i zgodny z zasadami prawidłowego odżywiania, aby dzieci już od najmłodszych lat kształtowały w sobie właściwe, prozdrowotne nawyki żywieniowe – wpływa to na zachowania żywieniowe w okresie młodości, a następnie życiu dorosłym. Prowadzenie wczesnej i odpowiednio dostosowanej do poziomu rozwoju dzieci edukacji żywieniowej może ograniczyć wykształcenie się niekorzystnych dla zdrowia zachowań żywieniowych.

Mgrka inżka Sylwia Gudej-Rosa
Instytut Matki i Dziecka